Khái niệm di chúc
Theo Điều 624 Bộ Luật Dân Sự 2015 quy định: Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.
Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:
- Người lập di chúc đã thành niên, minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe dọa hoặc cưỡng ép.
- Nội dung di chúc không trái pháp luật, đạo đức xã hội, hình thức di chúc không trái quy định của pháp luật.
Hình thức của di chúc
Theo Điều 627 Bộ Luật Dân Sự 2015 thì di chúc có hai loại: di chúc miệng và di chúc bằng văn bản.
Di chúc miệng
Trường hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể lập di chúc miệng. Sau 03 tháng, kể từ thời điểm di chúc miệng mà người lập di chúc còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng mặc nhiên bị huỷ bỏ.
Di chúc bằng văn bản
Di chúc bằng văn bản bao gồm:
- Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng;
- Di chúc bằng văn bản có người làm chứng;
- Di chúc bằng văn bản có công chứng;
- Di chúc bằng văn bản có chứng thực.
Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng
Người lập di chúc phải tự viết và ký vào bản di chúc. Việc lập di chúc bằng văn bản không có người làm chứng phải tuân theo quy định tại Điều 631 của Bộ Luật Dân Sự 2015.
Di chúc bằng văn bản có người làm chứng
Trường hợp người lập di chúc không tự mình viết bản di chúc thì có thể tự mình đánh máy hoặc nhờ người khác viết hoặc đánh máy bản di chúc, nhưng phải có ít nhất là hai người làm chứng. Người lập di chúc phải ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc trước mặt những người làm chứng; những người làm chứng xác nhận chữ ký, điểm chỉ của người lập di chúc và ký vào bản di chúc.
Việc lập di chúc bằng văn bản có người làm chứng phải tuân theo quy định tại Điều 631 và Điều 632 của Bộ Luật Dân Sự 2015.
Di chúc bằng văn bản có công chứng hoặc chứng thực
Người lập di chúc có thể yêu cầu công chứng hoặc chứng thực bản di chúc.
Những vấn đề cần lưu ý khi lập di chúc
Để lập được một bản di chúc hợp pháp và có giá trị pháp lý, tránh tình trạng xảy ra tranh chấp giữa những người thừa kế sau này, người lập di chúc cần lưu ý các vấn đề sau đây:
Thứ nhất, về thời điểm lập di chúc. Người lập di chúc cần cân nhắc kỹ lưỡng và suy nghĩ thấu đáo để đưa ra quyết định cuối cùng về việc khi mình chết đi thì di sản của mình sẽ thuộc về ai. Nên lựa chọn thời điểm lập di chúc là thời điểm tỉnh táo, minh mẫn và sáng suốt nhất.
Thứ hai, về nội dung của di chúc. Nên thể hiện đầy đủ và chính xác thông tin của người lập di chúc, người được hưởng thừa kế và thông tin về di sản thừa kế. Tất cả các thông tin này cần đối chiếu với giấy tờ tùy thân của cá nhân hoặc giấy tờ chứng minh quyền sử dụng, quyền sở hữu đối với các loại tài sản được chứng nhận quyền sử dụng, quyền sở hữu. Nội dung của di chúc không được trái pháp luật và không được vi phạm đạo đức xã hội.
Thứ ba, lựa chọn hình thức của di chúc sao cho phù hợp. Nên lựa chọn hình thức di chúc có người làm chứng hoặc di chúc có công chứng, chứng thực. Đặc biệt, đối với các loại tài sản có giá trị lớn như nhà đất, ô tô… nếu có đầy đủ giấy tờ chứng minh quyền sở hữu, quyền sử dụng thì người lập di chúc nên lập di chúc có công chứng hoặc chứng thực để đảm bảo giá trị pháp lý của di chúc và người được hưởng thừa kế theo di chúc cũng dễ dàng thực hiện các thủ tục về sau.
Thứ tư, trong trường hợp tài sản không có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng, quyền sở hữu … (không đủ điều kiện để công chứng, chứng thực di chúc) thì nên lập di chúc có người làm chứng. Người làm chứng phải không thuộc những người thuộc diện được hưởng thừa kế của người lập di chúc để đảm bảo tính khách quan và phải có ít nhất 2 người làm chứng. Hai người làm chứng phải ghi rõ nội dung làm chứng, chỉ kí tên là chưa đủ.
Thứ năm, nếu các hình thức công chứng, chứng thực hay làm chứng di chúc đều không thể thực hiện được thì mới lựa chọn hình thức còn lại là lập di chúc bằng văn bản. Khi đó người lập di chúc phải tự mình viết di chúc bằng tay và kí tên, không được nhờ người khác viết hộ hoặc đánh máy.
Thứ sáu, khi bố/ mẹ lập di chúc để định đoạt tài sản của mình sau khi mình chết thì chỉ cần bố/mẹ kí tên trong di chúc là đủ, không cần có sự làm chứng hoặc các con tham gia vào việc lập di chúc này.
Trên đây là một số quy định liên quan đến việc lập di chúc. Mọi thắc mắc vui lòng liên hệ với Văn phòng luật sư Thành Đức để được giải đáp.
